Zamieszkały na niebie, 1976

Kazimierz Mikulski jest czołowym przedstawicielem polskiego malarstwa metafizycznego czasami wręcz surrealistycznego nasyconego potężnym ładunkiem liryzmu. W 1938 roku zaczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Pawła Dadleza (1904-1940) oraz Kazimierza Sichulskiego (1879-1942). Po zamknięciu uczelni przez władze okupacyjne i stworzeniu na jej miejscu Staatliche Kunstgewerbeschule (Państwowej Szkoły Rzemiosła Artystycznego w Krakowie) kontynuował naukę do roku 1940 pod kierunkiem prof. Fryderyka Pautscha (1877-1950). Następnie w 1945 roku odbył dwuletnie studia reżyserskie i aktorskie w Studiu Dramatycznym przy Starym Teatrze w Krakowie.
W II połowie lat 40-tych, Mikulski koncentruje się na malarstwie surrealistycznym i abstrakcyjnym. Tworzył lekkie, linearne formy lewitujące w pustych przestrzeniach. W latach 50-tych zaczął malować w charakterystycznej dla siebie stylistyce. Odrzucił abstrakcję, skupił się na figuracji malując baśniowe stwory, osadzając je w narracyjnym kontekście obrazu. Najczęściej były  to postacie kobiet z wielkimi oczami przypominające lalki oraz oblicza różnych zwierząt, towarzyszyła im zbliżona atmosfera i nastrój zamyślenia charakterystyczny dla bajek. Obrazy Mikulskiego często wydawały się być podzielone niewidzialnymi liniami pionowymi i poziomymi, które budowały przestrzeń. Perspektywa w  pracach Mikulskiego, mimo że prawidłowo oddana, kojarzy się z sceną teatralną. Postacie przez niego zobrazowane stoją na konkretnych planach jak aktorzy na scenie. Przedmioty natomiast, pomimo że oddane zgodnie z naturą, zdają się być tylko rekwizytami o tajemniczym przeznaczeniu. Rzeczywistość w pracach Mikulskiego jest traktowana umownie, kreowana jest malowniczo, urzeka prostota dekoracyjnych form, które wypełniają konkretną przestrzeń. Nierzeczywisty charakter przedstawień malarz podkreśla poprzez ostry, precyzyjny rysunek oraz płaskość palmy barwnej. Malarskie przedstawienia Mikulskiego nawiązują do inspiracji dziełami szesnastowiecznego  malarza  Lucasa Cranacha Starszego (1472-1553). Mikulski podobnie jak renesansowy mistrz posługiwał się silnym konturem, precyzyjnie  określał miejsce postaci w przestrzeni. W twórczości malarza pełno jest symboliki oraz baśniowej atmosfery, której adresatem nie mają być dzieci. Temat prac stwarza możliwość nowych interpretacji, aby można było w pełni odczytać, co autor chciał przekazać.
Proponowana Państwu praca przedstawia unoszącego się nad zielonym poletkiem kota birmańskiego, trzymającego w łapie sznurek zakończony kulą. Po lewej stronie widzimy jakby wchodzące w kadr liście skupione wraz z polnym kwiatem i biedronką. Ta ostatnia tworzy z obrazu collage. Tłem dla całości jest błękitne niebo z jasnymi obłokami i ledwo zarysowane wzgórze w dolnej partii. Centrum kompozycji jest, przesunięty w prawą stronę, kot z wzniesionymi ku górze oczami. Między kotem a ziemią jest subtelne połączenie w formie źdźbła trawy. Zwierzę niczym balon trzymany przez naturę unosi się w powietrzu. W łapie trzyma kulę zwisającą na nici, może to być zarówno kłębek wełny jak i wahadło zegara. Nie jest jednak zainteresowany tym, co dzieje się z zabawką poniżej. Jego wzrok utkwiony jest poza ramami obrazu, jakby  zastygły w oczekiwaniu. Tytuł pracy „Zamieszkały na niebie” sugeruje, że kot jest widzem, obserwatorem oraz pośrednikiem, dzięki któremu, możemy próbować interpretować, kto jest godzien tego zainteresowania. Oczekiwany kryje się za kulisami, jest niedostępny, ale dzięki zwierzęciu czujemy, że powinniśmy być cierpliwi podobnie jak kot ignorujący otaczającą go przyrodę, wyczekiwać.
Ciepła, żywa kolorystyka obrazu nadaje liryczny ton oferowanej pracy, która to początkowo przywodzi na myśl świat bajkowych opowieści, wydaje się być utrzymana w konwencji zbliżonej do malarstwa naiwnego, artysta burzy proporcje, biedronka jest tej samej wielkości co kwiat, na którym mogłaby siedzieć. Bliższe przyjrzenie się „Zamieszkałemu na niebie” zmienia jednak to poczucie. Tematem jest oczekiwanie, które warte jest każdego wyrzeczenia. Praca pochodzi z okresu, kiedy to Mikulski wykształcił swój niepowtarzalny styl, wyrosły z tradycji surrealizmu. W obrazie zawarte są najważniejsze cechy malarstwa artysty: nasycone kolory, układ postaci, bajkowy melancholijny charakter, uproszczone cechy pejzażu, pewne niedopowiedzenie.
Oferowana Państwu praca jest doskonałym przykładem twórczości Kazimierza Mikulskiego, dzięki której możemy zagłębić się w niepowtarzalny styl artysty.
Anna Perczak

Praca wystawiana:
- Kazimierz Mikulski, [wystawa monograficzna]:,BWA Łodź, kwiecień-maj 1987,
- Toruń Galeria Współczesna, lipiec 1987,
- Poznań Arsenał, sierpień-wrzesień 1987,
- BWA Płock, październik 1987,
- BWA, Bydgoszcz, grudzień 1987,
- Galeria Awangarda, Wrocław, styczeń 1988,

 
Opisana i reprodukowana:
- Kazimierz Mikulski [katalog wystawy monograficznej] BWA Łodź 1987 (j.w.), poz.150.
- Kazimierz Mikulski - Malarstwo, DESA Unicum, Warszawa 2000, strona 60.