Kościuszko prowadzi kosynierów do ataku - Kościuszko pod Racławicami, 1924

olej, płótno; 116,5 x 130 cm;
sygn. p. d.: Wojciech Kossak/ 1924
Lit. (wybór): K. Olszański, Wojciech Kossak, Ossolineum 1990, il. 46 (wersja z Muzeum Wojska Polskiego).

Prezentowany obraz jest jedną z trzech wersji dzieła Wojciecha Kossaka z 1924 roku; jak pisze Kazimierz Olszański w monografii Wojciecha Kossaka: „ Z roku 1924 pochodzą jeszcze płótna: Kościuszko pod Racławicami (trzy wersje) (…)”. Obraz „Kościuszko prowadzi kosynierów do ataku” (olej, płótno;115 x 130 cm) jest eksponowany w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Tematem pracy jest zwycięska Bitwa pod
Racławicami, która odbyła się 4 kwietnia 1794, była to zarazem pierwsza bitwa powstania kościuszkowskiego. Oddziały Tadeusza Kościuszki w drodze z Krakowa do Warszawy napotkały oddziały rosyjskie generała Aleksandra Tormasowa oraz podpułkownika Pustałowa. Decydującym momentem starcia okazało się uderzenie kosynierów na rosyjską artylerię, ten chwalebny moment w historii polskiego oręża zaprezentował Wojciech Kossak w omawianej pracy. Artysta poprzez ekspresję, rozmach, umiejętność obserwacji, znajomość końskiej anatomii, energicznie prowadzoną linię, dbałość o detale oraz śmiałe pociągnięcia pędzla, wydobył heroiczną postawę żołnierzy, zaangażowanych w sprawę polską.
Obraz, oprócz geniuszu w oddaniu batalistycznej sceny, posiada walory historyczne i patriotyczne. Artysta był doskonałym obserwatorem typów ludzkich i końskich. Postać Naczelnika powstania - Tadeusza Kościuszki w zwycięskim geście została ukazana na pierwszym planie w jaśniejszej tonacji barwnej, aby w sposób walorowy podkreślić jego zasługi w tej bitwie. Prace tego typu rzadko pojawiają się rynku sztuki, polecamy Państwa uwadze tę pozycję.