Lirnik, ok. 1882

olej, płótno dublowane; 111 x 131 cm;
sygn. l. d.: K. Pochwalski

Postać ślepego lirnika była częstym i bardzo ważnym motywem w kulturze polskiej XIX wieku. Przedstawiali go między innymi tacy artyści jak: Michał E. Andriolli, Hipolit Lipiński, Teodor Axentowicz czy Jacek Malczewski, a ukraiński lirnik Wernyhora znalazła się w utworach m. in. Juliusza Słowackiego i Stanisława Wyspiańskiego. Wędrowny starzec grający na lirze korbowej stał się postacią symboliczną. Z jednej strony pamiętał
i rozumiał przeszłość, o której opowiadał, z drugiej natomiast był wizjonerem, miał dar spoglądania w przyszłość, co mogło czynić z niego niemal duchowego przywódcę na drodze do odzyskania niepodległości.
Sam Kazimierz Pochwalski powracał do tego tematu. Znane są przynajmniej dwa inne przedstawienia Lirnika jego autorstwa (Lirnik, 1885; olej, płótno; 35 x 45 cm; Lwowska Galeria Sztuki oraz Lirnik przed chatą, 1887; olej, płótno; 66,5 x 82 cm; Muzeum Narodowe w Warszawie).
Oferowany obraz jest najprawdopodobniej wcześniejszą realizacją, z około 1882 roku. Ukazuje ślepego starca z towarzyszącym mu młodym, śpiewającym chłopakiem we wnętrzu karczmy. Z lewej strony widać skryty w mroku profil postaci.
Malowany z rozmachem jest wspaniałym przykładem akademickiego warsztatu artysty, który był wysoko ceniony już za życia zarówno w Polsce jak i w Europie, malując między innymi na dworze carskim w Wiedniu portretując cesarza Józefa Franciszka, przedstawicieli monarchii habsburskiej czy arystokracji polskiej i austriackiej.
Na rynku antykwarycznym znane są głównie wspaniałe portrety Pochwalskiego. Sceny rodzajowe stanowią rzadkość.
Zarówno kunszt artysty jak i ciekawa i symboliczna tematyka, czynią z oferowanej pracy dzieło niewątpliwej klasy muzealnej.