Zaporożec - studium, ok. 1873

olej, płótno, 63 x 54 cm;
sygn. u dołu: J CHELMOŃSKI
Na odwrocie nalepka z Salonu Sztuki St Kulikowskiego z Warszawy, Krakowskie Przedmieście 7, z autorem i tytułem dzieła oraz nalepka depozytowa z Muzeum Narodowego w Warszawie z numerem 52/95.

Wczesny szkic jeźdźca i konia autorstwa Józefa Chełmońskiego pochodzi z okresu jego studiów na Akademii Monachijskiej.
Józef Chełmoński jest bezsprzecznie jednym z najwybitniejszych i najbardziej znanych malarzy whistorii malarstwa polskiego. W latach 1867-1871 uczęszczał do warszawskiej Klasy Rysunkowej oraz prywatnej pracowni Wojciecha Gersona, którego osobowość artystyczna miała ogromny wpływ na młodego malarza. Gerson zwracał bowiem uwagę na znaczenie bezpośredniego obcowania z naturą, na jej wnikliwą obserwację. Pod jego wpływem Chełmoński tworzył pełne liryzmu nokturny, w których ograniczał gamę barw do szarości, brązów, błękitów. Wtedy też zaczął interesować się zmianami światła w różnych porach dnia. Starał się uchwycić nastrój wczesnego poranka (np. Rankiem w puszczy, 1870, olej na płótnie. 26,5 x 34,5 cm, Muzeum Narodowe, Warszawa) oraz blask zachodzącego słońca (np. W ogródku, 1969, olej na płótnie. 53,5 x 44,5 cm, Muzeum Sztuki, Łódź). Studia kontynuował w 1972 roku, w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem H. Anschu¨tza i A. Strähubera.