Krajobraz jesienny z oraczem

olej, płótno, 25 x 33,5 cm; sygn. l. d.: M. Gierymski lit.: H. Stępień, Maksymilian Gierymski. 1846 - 1874. Malarstwo i rysunek. Wystawa monograficzna zorg. W setną rocznicę śmierci artysty, Muzeum Narodowe w Warszawie, Katalog, Warszawa 1974, tu eksponowany poza katalogiem; H. Stępień, Maksymilian Gierymski. Obraz i słowo, Warszawa 1983, s. 43, poz. kat. 2, il. barwna. Halina Stępień, najwybitniejsza znawczyni twórczości Maksymiliana Gierymskiego, datuje powstanie obrazu na przełom 1867 i 1868 r. W maju 1867 r. artysta przyjeżdża na dalsze studia do Monachium, zapisuje się do tutejszej Akademii. Styka się z wybitnymi twórcami środowiska monachijskiego, z koncepcją "wrażeniowości" w malarstwie (Stimmung), pogłębia środki wyrazu, wypracowuje własny, dojrzały styl malarstwa. Zrazu artystę zajmuje zjawisko światła, pejzaże w promieniach zachodzącego słońca, nokturny. Z tego samego czasu, co prezentowany obraz, pochodzą dwie muzealne prace Obóz Cyganów I (olej, płótno, 40 x 63 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie) oraz Obóz Cyganów II (olej, płótno, 16 x 38cm, Muzeum Narodowe w Krakowie). Obydwie niewielkich rozmiarów i podporządkowane tej samej zasadzie, gdzie temat staje się pretekstem do wnikliwego studium światła na przełomie dnia i wieczoru. O randze Krajobrazu jesiennego z oraczem świadczy fakt iż początkowo znajdował się on w kolekcji Józefa Brandta w Orońsku, a po śmierci tego artysty przeszedł w posiadanie wdowy, Heleny Brandt (zm. 1938 r.), co potwierdza w odręcznie spisanej notatce wnuk Brandta Maciej Pruszak (do wglądu stwierdzenie z XI. 1970).